મથતો રહ્યો છું વર્ષોથી

લુપ્ત થયેલી મારા ગામની ઘોષા નદીને શોધવા.

કોઈક કહેતું બદલાઈ ગયું વહેણ,

કોઈક કહેતું સમાઈ ગઈ પેટાળમાં,

કોઈક કહેતું રિસાઈ ગઈ.

મને પલ્લવી સાંભરી આવતી.

કલ્પવા માંડું છું અદીઠ અજાણ્યા અતીતને

ઘોષા, ખળખળ વહેતી ઘોષા,

પ્રાતઃકાળે કેડસમાણાં જળ વચ્ચે ઊભો રહીને સૂર્યને

અર્ઘ્ય આપતો વિપ્ર

ધબાક ધબાક સંભળાય અવાજ વહેલી સવારે

નગ્ન-અર્ધનગ્ન ટેણિયાની ટોળી મારતી ધુબાકા,

પછી ઊછળતું રહેતું ઘોષાનું જળ

અને

ભીંજાતી રહેતી કાંઠે ઊભેલી કોઈક નવોઢા

હસતી હસતી ચિડાતી રહેતી એ.

વૃક્ષ પર બેઠેલાં પક્ષીઓનો મધુર કલરવ રેલાતો રહેતો,

ક્યારેક અશ્વને પાણી પાવા આવતો ગરાસિયો જળને

માથે ચડાવતો.

મંદિરમાં બેઠેલા સદાશિવ બધું જ જોતા,

ચોમાસામાં ક્યારેક આવતી ઘોષા ત્યાં પગે લાગવા

ક્યાં સચવાયો છે ઇતિહાસ મારી ઘોષા નદીનો!

બારોટનો ચોપડોય સાવ અબોલ

શ્રાવણી સોમવારે વાર્તા કહેતી મણિડોશી દૂરના

ભૂતકાળને વાગોળતી રહેતી સતત

‘કાચ જેવું પાણી વહેતું’તું’

ક્યાં ગયું એ જળ!

છું એ જળ સાડા પાંચ દાયકાથી

જે શોધવા રહ્યા મારા બાપા જીવનભર

એમના પિતા-પ્રપિતાની જેમ.

બા કહેતી’તી

આપણા પૂર્વજો આ નદીને કાંઠે આવીને વસ્યા

હતા.

મા જેમ સાચવતી’તી એ સહુને

અને હું વલવલું છું અત્યારે એના વગર

સતત અનુભવું છું અધૂરપ

આ ચોમાસે

અંધારી રાતે સાંબેલાધારે વરસ્યો વરસાદ મન

મૂકીને

બીજા દિવસનું છાપું બોલે છે –

સરસ્વતી નદીમાં આવ્યું છે પૂર

ને બદલાયું છે એનું વહેણ.

મને ઘોષા સાંભરી આવે છે

અચાનક જાણે

હું ખેંચાઉં છું, તણાઉં છું એ પૂરમાં,

હું ઘણું મથું છું પકડવા મને

તોય ખેંચાઉં છું,

લાગે છે આ તો એ જ પેલું જળ

મારા પૂર્વજોનું જળ – મારું જળ

અરે! પણ ક્યાં છે જળ?

હું છું

માત્ર હું છું –

મારા વગરનો હું છું

અને વળી... શોધું છું